ประโยชน์ของปลวกมีอะไรบ้าง? หรือปลวกไม่มีประโยชน์เลย? ปลวกเกิดมาทำไม?
คงนึกไม่ออกใช่ไหมว่าสัตว์ตัวเล็กคล้ายมดที่แทะไม้ สร้างความเดือดร้อนตามบ้านเรือนจะสามารถสร้างประโยชน์อะไรได้ ถ้าคุณกำลังคิดเช่นนั้น คุณอาจคิดผิด… เพราะในอีกฝั่งโลกที่แถบอเมริกากลางได้มีข้อสันนิษฐานว่า “ปลวก” บางสายพันธุ์กำลังทำตัวเป็นเครื่องจักรที่สามารถย่อยเส้นใยของเนื้อไม้ ให้เกิดเป็นวัตถุดิบชีวมวล เพื่อผลิตเป็นก๊าซชีวภาพ
งานวิจัยในวารสารเนเจอร์ ระบุถึงผลงานของบรรดานักวิจัยจากหลายชาติ นำโดยนักวิจัยสหรัฐฯ ที่ได้ตั้งข้อสังเกตว่าปลวกงานที่มีหัวโตเป็นกระเปาะ (Bulbous–Headed Worker Termite) จากโคนไม้ในป่าฝนของประเทศคอสตาริกา สามารถสร้างชีวมวลได้โดยการกิน ซึ่งในลำไส้ส่วนหลังของปลวกสายพันธุ์ในแถบอเมริกากลางประกอบด้วยจุลินทรีย์มากมายที่มีเอนไซม์ย่อยสลายเส้นใยของเนื้อไม้ให้เป็นสารอาหารแก่ปลวกได้ดี จึงมีความเป็นไปได้เช่นกันที่จะใช้เอนไซม์นี้ย่อยสลายเซลลูโลสของพืชจำพวกอื่นนอกจากอาหารของพวกมัน อย่างเศษไม้และฟางข้าวให้กลายเป็นน้ำตาล ก่อนจะนำไปหมักวัตถุดิบชีวมวล เพื่อผลิตเป็นก๊าซชีวภาพ
“เอนไซม์ในท้องปลวกมีกลไกเช่นเดียวกับเอนไซม์ในท้องวัว ที่ลำไส้ของมันชุดหนึ่งจะเป็นที่อยู่ของจุลินทรีย์มากมาย ซึ่งสามารถเปลี่ยนอนุภาคขนาดใหญ่ของเนื้อไม้ให้เป็นน้ำตาล แล้วเราก็สามารถนำไปหมักให้เป็นเชื้อเพลิงชีวมวลได้” ส่วนเอ็ดดี รูบิน (Eddy Rubin) นักวิจัยเกี่ยวกับยีน และ ผู้อำนวยการของจอยท์ จีโนม อินสติทิว (Joint Genome Institute : JGI) หน่วยงานในสังกัดกระทรวงพลังงานสหรัฐฯ กล่าวผ่านบทสัมภาษณ์
การทดลองและงานวิจัยนี้ถูกเปรียบเทียบเสมือนการเจอเหมืองทองคำ โดยพลังงานก๊าซชีวภาพที่ได้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม สามารถลดการพึ่งพาเชื้อเพลิงฟอสซิลที่สร้างมลพิษได้อีกด้วย ส่วนการนำไปใช้ต่อก็สามารถนำไปใช้ได้หลายวิธี แต่อีกส่วนหนึ่งที่ทีมวิจัยคาดว่าสามารถสร้างประโยชน์มหาศาลให้เกิดขึ้นได้ในอนาคต คือการนำมาเป็นเชื้อเพลิงผลิต “ไฟฟ้าพลังงานสะอาดจากก๊าซชีวภาพ (Biogas)”
ซึ่งงานวิจัยเบื้องต้นเป็นผลที่ได้จากการทดลองเท่านั้น ทีมยังต้องฟันฝ่าอีกมากเพื่อไปสู่เชิงพาณิชย์ได้ ซึ่งการไขรหัสพันธุกรรมของจุลินทรีย์เหล่านี้จะเป็นกุญแจไปสู่การเพิ่มจำนวนให้มากขึ้น ก่อนใช้ในระดับอุตสาหกรรมอย่างมีความหวังในอนาคต
ซึ่งแน่นอนหากในอนาคต มนุษย์สามารถนำข้อดีของสิ่งมีชีวิตเล็กๆ เหล่านี้ มาใช้ให้เกิดประโยชน์เชิงพาณิชย์และเข้าสู่กระบวนการอุตสาหกรรมได้ ก็จะสามารถสร้างประโยชน์ให้กับมนุษย์อย่างมหาศาล โดยเฉพาะเรื่องของพลังงานสะอาดที่สามารถเป็นหนึ่งในการขับเคลื่อนคุณภาพชีวิตที่ดีของทุกคนได้