“เต้าหู้ถั่วเหลือง” วัตถุดิบสำหรับเมนูโปรดของใครหลายคน ที่ให้โปรตีนสูงและมีรสชาติอร่อยอันเป็นเอกลักษณ์ กลายเป็นอุตสาหกรรมอาหารท้องถิ่น ของตำบลดอนเปา อำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่ ที่สามารถผลิตเต้าหู้ถั่วเหลืองได้มากถึง 300 กิโลกรัมต่อวัน ซึ่งก่อเกิดรายได้ให้ชาวบ้านในพื้นที่มากมาย แต่ในทางกลับกันปัญหาการทิ้งน้ำเสียจากการผลิตโดยไม่ผ่านการบำบัดลงสู่สิ่งแวดล้อม ซึ่งมีปริมาณมากถึง 20 ลูกบาศก์เมตรต่อวัน ก่อให้เกิดผลกระทบต่อชีวิตผู้คนในชุมชนในเรื่องของสิ่งแวดล้อมและกลิ่นเน่าเหม็น ทำให้โรงงานผลิตเต้าหู้ถั่วเหลืองต้องย้ายโรงงานมากว่า 3 ครั้งด้วยกัน
การเปลี่ยนน้ำเสียจากเต้าหู้ถั่วเหลืองเป็น “ก๊าซชีวภาพ” จึงกลายเป็นคำตอบสำหรับโรงงานและพื้นที่ ในการบำบัดน้ำเสียและนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยเริ่มจากโรงงานต้องวางระบบบำบัดน้ำเสียอย่างมีมาตรฐาน มีความเหมาะสมกับน้ำเสียที่มีสารอินทรีย์สูง นอกจากนี้ในการเดินระบบยังใช้พลังงานต่ำ รักษาและดูแลง่าย ช่วยลดกลิ่นเหม็นจากน้ำเสียและที่สำคัญจะสามารถผลิตก๊าซชีวภาพ ซึ่งเป็นเชื้อเพลิงพลังงานสะอาดที่ได้จากการผลิตเต้าหู้ถั่วเหลือง มาใช้เป็นพลังงานทดแทนในกระบวนการผลิตครั้งใหม่ต่อไป
หลังจากการดำเนินงาน โรงงานมีระบบการบำบัดน้ำเสียที่เหมาะสมกับกำลังการผลิตที่ใช้ในการบำบัดน้ำเสียจากโรงงาน ขนาด 20 ลูกบาศก์เมตรต่อวัน สามารถแก้ปัญหาเรื่องกลิ่นให้พื้นที่ได้ และที่สำคัญโรงงานแห่งนี้สามารถผลิตก๊าซชีวภาพนำมาใช้ประโยชน์ในการต้มน้ำในหม้อต้มไอน้ำของโรงงานได้บางส่วนสลับกับการใช้ขี้เลื่อย ทำให้ลดต้นทุนเชื้อเพลิงลง และน้ำทิ้งจากระบบบำบัดยังสามารถนำกลับมาใช้หมุนเวียนสำหรับการรดน้ำต้นไม้ภายในโรงงานได้ ทำให้ไม่เกิดมลพิษต่อสิ่งแวดล้อมในพื้นที่
โรงงานมีกำลังการผลิตเต้าหู้จากถั่วเหลืองประมาณ 300 กิโลกรัมต่อวัน สามารถผลิตก๊าซชีวภาพได้เฉลี่ยวันละ 30 กิโลกรัม หรือ เท่ากับก๊าซหุงต้มขนาด 30 กิโลกรัม 1 ถัง แม้จะยังไม่เพียงพอหากนำมาใช้กับกระบวนการผลิตในโรงงานได้ทั้งหมด แต่ก็พอสำหรับการนำมาใช้หุงต้มในครัวเรือน ซึ่งปัจจุบันโรงงานเลิกซื้อก๊าซสำหรับการหุงต้มแล้ว และปัญหาเรื่องกลิ่นก็หายไป ชุมชนไม่ต้องเดือดร้อนจากปัญหาดังกล่าวอีกต่อไป นับว่าคุ้มค่ากับการลงทุน ซึ่งแน่นอนหากมีการผลิตเต้าหู้ถั่วเหลืองที่เพิ่มขึ้นการนำน้ำเสียจำนวนที่มากขึ้น มาผลิตเป็นเชื้อเพลิงก๊าซชีวภาพ เพื่อไฟฟ้าพลังงานสะอาดคงอยู่ไม่ไกล หากได้ศึกษาต้นทุนการผลิตอย่างเหมาะสม
โรงงานเต้าหู้ถั่วเหลือง “เต้าหู้คุณประเสริฐอุตสาหกรรมอาหาร” แห่งนี้ ถือเป็นอุตสาหกรรมขนาดย่อมที่มีแนวคิดการใช้ทรัพยากรอย่างชาญฉลาด และมีจุดเริ่มต้นที่ดี หากในอนาคตมีการพัฒนาต่อยอดเรื่องของการวางระบบพลังงานอย่างเต็มรูปแบบ เชื่อว่าจะสามารถสร้างระบบไฟฟ้าพลังงานสะอาดเพื่อลดค่าใช้จ่ายด้านไฟฟ้าของโรงงานได้ และสามารถสร้างภาพลักษณ์ที่ดีต่อพื้นที่ด้านสิ่งแวดล้อมได้อีกด้วย เป็นไปตามเจตนารมณ์ในการพึ่งพาตนเองอย่างยั่งยืนของกองทุนพัฒนาไฟฟ้า สำนักงานคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน (สำนักงาน กกพ.) ที่มุ่งมั่นพัฒนาคุณภาพชีวิตคนไทยให้ดีขึ้นด้วยการใช้พลังงานสะอาด